Ortodonti
Ortodonti Nedir?
Diş ve çenedeki çapraşıklarla uğraşan ve onları düzelten bir diş hekimliği branşıdır. Birbirleriyle uyum sağlayamayan ve çarpık olan dişlerin temizlenmesi bir hayli zordur. Bu sebepten dolayı zor temizlenen hatta çoğu zaman hiç temizlenemeyen bu dişlerin çürümesi ve diş eti hastalıklarına yakalanma olasılığı oldukça yüksektir.
Bunun yanında bu tip diş ya da çene bozuklukları, çiğneme kaslarına fazla baskı uyguladıklarından ötürü çene eklemi bozuklukları rahatsızlığına sebep olabilir. Bu baskı aynı zamanda şiddetli baş ağrılarına, bel ve boyun ağrılarına sebep olur. Çarpık ve bozuk konumlanan dişler, görüntü estetiğini de bozarak kişinin sosyalleşmesini engelleyebilir.
Çarpık ya da yanlış konumlanan dişlerin daha sağlıklı olması ve daha güzel bir görünüm elde etmesi için ortodontik tedavi uygulanması gerekir. Ortodontik tedavi sayesinde dişleriniz uzun yıllar sağlam kalır.
Ortodonti branşında hizmet veren diş doktorlarına ortodonti uzmanı veya ortodontist denir. Diş hekimliği için 5 sene eğitim gören kişiler daha sonra ortodontist olabilmek içinde ayrıca 4 ile 6 sene arasında bir eğitime daha tabi tutulurlar.
Ortodontik Sorunlar Niye Oluşur ve Nasıl Tedavi Edilir?
Çenelerle alakalı olan problemler, rahatsızlıklar genel olarak irsidir. Böyle bir durumda ortodontik problem yaşayan hastanın yaşına göre tedavi yöntemi belirlenir. Ortodontik sorun yaşayan kişi reşit değilse ve alt ile üst çenesi daha gerideyse ortodontik tedavi yöntemleri ile tedavi edilir. Eğer hasta ergen değil de bir yetişkinse kuvvetli iskeletsel bozukluklar ortodontinin yanı sıra cerrahi işlemde gerektirir.
Ortodontik bozukluklara neden olan bazı etkenlerde şunlardır: Bebeklerde uzun yıllar emzik kullanımı, tırnak yeme, parmakları emme, biberon kullanma gibi kötü alışkanlıklar zamanla ortodontik bozukluklara neden olabilir. Bu tür alışkanlıklardan doğan ortodontik bozukluklar kısa süre içerisinde tedavi edilmeli.
Erken yaşta tedavide kullanılan aparey ile iskeletsel bozuklukların önüne geçilmiş olur. Bu tür alışkanlıklar erken yaşlarda fark edildiği takdirde bazı apareyler ile bu alışkanlıkların önüne geçilebilir. Üst çenede görülen iskeletsel darlık problemi, ortodontik apareyler vasıtasıyla kısa süre içerisinde halledilebilir.
Bazı çocuklar dişlerinin büyüklüğünü ebeveynlerden birinden, çene kemiği büyüklüğünü ise diğer ebeveynden alabilir. Büyük çenenin içerisinde dişlerin ufak olması durumunda dişler aralıklı olur. Dişlerin aralıklı olmasının bir diğer sebebi de dilin büyük olması. Normal bir dile oranla daha büyük dile sahip kişilerde diş ayrıklığı görülebilir.
Küçük çene kemiği içerisinde dişlerin büyük olması durumunda ise dişler çenenin içine sığamaz dişler üst üste biner. Buna çapraşık dişler denilir. Erken ya da geç olan süt dişlerinin dökülmesi, çapraşık dişlere neden olabilir. Tüm süt dişlerinin belli bir vakti vardır. Örnek vermek gerekirse, 11 yaşında düşmesi gereken süt dişleri eğer 9 yaşında düşerse, ağız içerisinde yer alan daimî dişler boşluğa doğru hareket eder. Bunun neticesinde de dışarı çıkması gereken diş, çıkış bulamadığı için çıkamaz. Böyle durumlarda diş gömük bir şekilde kalır.
Ortodontik Tedavi Ne Zaman Yapılmalı?
Ortodontik tedavilerin yapılmasında herhangi bir yaş sınırı şartı yoktur. Fakat kişinin yaşına uygun bir tedavi şekli uygulanabilir. Günümüzde erişkin ortodontisi sorunu git gide kendini göstermeye başlamıştır. Görsel estetik sorununu aşmak için porselen braketler, ortodontistler tarafından sıklıkla kullanılır. Bazı zamanlarda çok daha güzel ve verimli protezler üretebilmek için proteze hazırlık maksadıyla ortodontik tedavi uygulanır. Ortodonti tedavileri 4 ile 12 ay arasında bitmekte ve hastada müspet sonuçlar alınmaktadır.
Ortodontik Tedavi Acı Verir Mi?
Ortodontik tedavi tamamen ağrısız ve kolay bir uygulamadır. Fakat bu teller ilk takıldığı zamanlarda yanaklarda yaraların oluşmasına sebep olabilir. Yaralar 5-6 gün içerisinde kendiliğinden iyileşir ve bir daha çıkmazlar. Çok ender durumlarda, telin ya da braketin kopması gibi tekrardan yaralar çıkabilir.
Böyle bir problemin yaşanmasından sonra ortodontist uzmanınıza giderek sorununuzu hızlıca çözebilirsiniz. Ortodontik tedavinin ilk seansında hastaya “hasta mumu” verilir. Hastada bu mumu ağzındaki telin ağrı verdiği noktaya yerleştirir ve ortodontist uzmana gelene kadar meydana gelebilecek iritasyonu engellemiş olur. Teller ilk takıldığı zaman ve ara seanslardan sonra dişler daha da sıkıldığında dişlerde bir acı, sızlama görülür. Bu acı da 4-5 gün içerisinde kendiliğinden geçecektir.
Diş Telleri Varken Dişler Fırçalanır Mı?
Dişlerin fırçalanması için teller engel teşkil etmez. Tel takmadan önce dişlerinizi nasıl fırçalıyorsanız aynı şekilde tel takıldıktan sonrada fırçalayabilirsiniz. Dişlerinizi fırçalama esnasında tellerinizde kopma gibi sorunlar yaşanmaz. Tabi ki teller takıldığı için biraz daha detaylı ve ince fırçalamak gerekir. Dişlerinizde tel varken dişleri fırçalamak ilk başlarda zor gelebilir. Bu zorluğu aşmak için ortodontik diş fırçalarını kullanabilirsiniz.
Teller Takıldıktan Sonra Dikkat Edilmesi Gerekenler
Teller takıldıktan sonra ilk dikkat etmeniz gereken şey yediğiniz gıdalar olmalı. Çok sert yiyecekleri tüketmekten uzak durun. Elma, ayva gibi meyveleri ısırarak yemek yerine keserek yemeyi tercih edin. İçerisinde çekirdek olan zeytin ve erik gibi yiyecekleri yerken ilk olarak çekirdeklerini çıkarın. Çekirdeklerini çıkardıktan sonra ağzınıza atabilirsiniz. Bunun yanında asitli içeceklerden kesinlikle uzak durmalısınız. Ayrıca sakız ve lokum gibi yapışkan gıdaları da tüketmemeye dikkat etmelisiniz.
Ortodonti Tedavi Süresi
Ortodontik tedavinin süresini belirleyen birçok faktör vardır. Tedavi olacak kişinin yaşı, rahatsızlığın boyutu gibi faktörler, tedavinin süresini belirler. Tabi bunun yanında hastanın bu işi ne kadar ciddiye aldığı da oldukça önemlidir. Hasta, ara seanslara düzenli olarak geliyorsa, ağız ve diş bakımını eksiksiz ve düzenli yapıyorsa, tellerini sürekli koparmıyorsa ve hastaya verilen apareyler uygun şartlarda kullanılıyorsa tedavi süresi en alt seviyede tamamlanır.
Aksi halde ortodonti tedavi süresi ciddi manada uzar. Ortodontik tedaviler genelde 1,5 sene içerisinde sonuç vermektedir. Bu tedavinin en şiddetli halinde bile tedavi, 2,5 seneyi geçmez. Bunların yanında 1 sene içerisinde sonuçlanan ortodontik tedavilerce var.
Ortodonti Tedaviden Sonra Dişler Tekrar Bozulur Mu?
Dişler sürekli hareket halindedir. Özellikle çiğneme esnasında dişler üzerinde büyük baskı oluşur. Hiç ortodonti tedavi görmeyen insanlarda bile dişlerde çarpıklıklar görülebilir. Ortodonti tedaviden sonra dişlerin yeni konumlarına uyum sağlaması biraz uzun sürer.
Bu sebepten dolayı teller çıkarıldıktan sonra dişlerin bozulma ihtimalini ortadan kaldırmak için bu işlemler sık sık tekrarlanmalı. Bunu sağlamak içinde dişlerin arka tarafına ince olan tellerden takılabilir. Ya da bunun yerine kolay bir şekilde takılıp çıkarılabilen şeffaf plaklarda kullanılabilir.
Cerrahi Ortodonti (Piezocision) İle Tedavi
Dişlerin hareketlerini hızlandırmak için tercih edilen metotlardan biri de cerrahi ortodonti yani piezocisiondur. Bu yöntem ile tedavi gören kişinin diş kökleri arasına özel bir cihaz yardımıyla ufak kesikler atılır. Atılan bu kesikler sayesinde kemiklerin yeniden şekillenmesi hızlanıyor. Bu yöntem sayesinde tedavinin süresi de bir hayli kısalıyor. Cerrahi ortodonti ile hastaya doku nakli de yapılarak mevcut diş eti ya da kemik problemlerinde de iyileşmeler sağlanabiliyor.
Ortodontik Tedavi İçin Uzman Doktor Şart!
Ortodontik tedaviler ayrıntılı, zor, titizlik ve uzmanlık isteyen bir branştır. Bu yüzden tedavi sürecini hızlandırmak için uzman ortodontist tarafından en ideal tedavi yöntemi seçilmeli ve uygun şartlarda yapılmalı. Türkiye’de olduğu gibi dünyada da görülen bazı can sıkıcı durumlarda yaşanmıyor değil. Diş doktorları henüz uzmanlık almadan kısa bir kursa giderek ortodontist olabiliyor.
Böyle bir durumda sağlıklı ve kısa süren tedavinin gerçekleşmesi bir hayli zor. Burada asıl görev hastalara düşüyor. Gideceğiniz doktoru iyi seçmeniz son derece önemli ve kritik bir durum. Uzman olmayan ve ortodontist unvanı alan doktorların yaptığı işlemlerde hastanın dişlerinde, diş eti çevresinde ve yüzünde kalıcı değişikliklere yol açabiliyor. Bu sebepten dolay ortodonti tedavisinden önce muhakkak uzman bir doktora gitmeli ve o doktorun yönlendirmesiyle tedavi sürecine başlanmalıdır.
Ortodontik Tedavi İle Alakalı Doğru Bilinen Yanlışlar
Ortodontik tedavi ile alakalı birçok doğru bilinen yanlışlar var. Bu yanlış düşüncelerden dolayı pek çok hasta tedavi olmaktan çekiniyor. Hasta, ortodontik tedavinin çok uzun ve ağrılı bir süreç olduğunu, ileri yaşlarda olan insanlarda tehlikeli olabileceği gibi pek çok doğru olmayan düşüncelere kapılabilmektedir. Halbuki günümüz teknolojisi sayesinde uygulanan yöntemler ile her yaştan hastalar ortodontik tedavi olabilmektedir. Bazı doğru bilinen yanlışlar şu şekildedir:
İleri yaşta ortodonti tedavisi olmaz: Belli bir yaşın üzerinde olan hastaların birçoğu bu düşünceye sahip. “Yaşım geçti artık benim için geç oldu.” düşüncesi oldukça yanlış bir düşüncedir. Halbuki bu tedavinin gerçekleşmesi için herhangi bir yaş sınırı yok. Günümüz teknolojisi ve imkanların artması sayesinde her yaştan insana kolay bir şekilde ortodontik tedavisi uygulanabiliyor.
Hastanın diş dokuları sağlamsa ve tedavi sonrası uyulması gereken kurallara uyabileceğini düşünüyorsanız her yaşta ortodontik tedavi olabilirsiniz. Ortodontik tedavi özellikle ileri yaştaki insanlar için oldukça faydalı. Çünkü çarpıklaşan dişlerden dolayı dişlerin temizlenmesi kolay olmuyor.
Kolay temizlenmediği içinde arayüz çürüğü durumları görülebiliyor. Ortodontik tedavi sayesinde hem arayüz çürüğünün meydana gelmesi engellenir hem de dişlerinizi çok daha kolay bir biçimde temizlersiniz.
Ortodontik tedavi çok ağrılı: Her tedavi yönteminde olduğu gibi ortodontik tedavide de hasta belli bir baskıya maruz kalabilir. Bu baskı sonucu ağrının yaşanması daha çok kişiden kişiye göre değişir. Aynı anda ortodontik tedaviye başlanan iki hastadan biri hiç ağrı hissetmezken diğeri ağrı çekebilmektedir. Bu durum hastadan hastaya göre değişiklik gösterir.
Ortodontik tedavi pahalı bir yöntem: Günümüz teknolojisi ile beraber tedavi olanaklarının yanı sıra tedavi masraflarında da düşüşler yaşandı. Ortodontik problemler kişiden kişiye farklılık gösterebilmektedir. Örneğin bir hastanın tedavisi 2,5 sene sürerken bir diğerinin tedavisi 1 sene içerisinde son buluyor. Böyle bir durumda fiyat farkının oluşması gayet doğaldır.
Erken yaşta ortodontik tedaviye gerek yok: Özellikle çocukların dişlerinde olan bozukluklar sebebiyle aileler genel olarak erken yaşta tedaviye karşı çıkmaktalar. Oysa bu çok yanlış bir düşüncedir. Bazı durumlarda yeni doğan bir bebeğin bile ortodontik tedaviye ihtiyacı olabilir. Rakam vermek gerekirse ortodontik tedaviye genel olarak 6 ile 8 yaş arasında yapılmasının uygun olduğunu söyleyebiliriz.
Kötü gözükmesinden dolayı tedavi olmak istemiyorum: Özellikle bazı kişilerde sıklıkla görülen bir durumdur. Mezuniyet, iş görüşmesi, önemli toplantılar gibi nedenlerden dolayı ortodontik tedavilerini erteleyebiliyorlar. Bu durumda yanlış ve sakıncalı bir durumdur. Çünkü bu tedavi ne kadar çok ertelenirse tedavisi de bir o kadar uzar. Çoğu hasta, metal braket takmayı çirkin buldukları için reddediyor. Bu tür durumlarda hastalara daha çok şeffaf plaklar tavsiye ediliyor. Görünmez ve şeffaf olan bu plaklar sayesinde hasta bir yandan tedavisini aksatmazken bir yandan da sosyal ortamlardan kendisini soyutlamıyor.
Sizden Gelenler